Yeni Koronavirüs Hastalığı nedir?

Dünya Sağlık Örgütü, coronavirüsünü soğuk algınlığı semptomlarıyla başlayan ve çok tehlikeli sağlık sorunlarına neden olan MERS ve SARS virüsleri ile aynı aileden tanımlıyor

Bu Hastalık Tehlikeli midir?

Üst solunum yolu enfeksiyonları ve akut bronşitin çoğu nedenini viruslar oluşturmaktadır. Kalan kısmını ise bakteriler , daha az kısmını ise mantarlar ve parazitler oluşturmaktadır. Elde edilen veriler doğrultusunda ileri yaş ve eşlik eden hastalığı (astım, diyabet, kalp hastalığı gibi) olanlarda virüsün ağır hastalık oluşturma riski daha yüksektir. Genç ve sağlıklı erişkinlerde hastalık nispeten hafif seyretmektedir.

Yeni Koronavirüs Nereden Kaynaklanıyor ?

Çinli yetkililer hala virüsün menşeini belirlemeye çalışıyor. Ancak uzmanlar Wuhan’da hayvan ticareti yapılan deniz ürünleri pazarının virüsün kaynağı olduğunu belirtiyor. Bu büyük canlı hayvan pazaryerlerinde insanlar, aslında başka hayvanlarda konaklayan, ama geçirdikleri mutasyonlar (genetik değişimler) sonucu insan hücrelerini de enfekte etme potansiyeli olan çok değişik viruslara yoğun düzeyde maruz kalmaktadır. Coronaviruslar domuzlar, evcil ve evcil olmayan kuşlar, yarasalar, kediler, köpekler ve develerde yaşamaktadır. Yakın geçmişte coronaviruslar insanlarda üç salgına neden olmuştur. 2003′ te SARS olarak tanımlanan, Ağır Akut Solunum Hastalığına yol açan coronavirus Uzak Doğu’da bir çeşit yabani kediden, 2012′ de MERS olarak tanımlanan, Orta Doğu Solunum Hastalığına yol açan coronavirus ise Suudi Arabistan’da develerden insana geçmiştir. Bu salgına neden olan coronavirusun önce yarasadan insana geçtiği ve ardından insandan insana geçmeye başladığı düşünülmektedir.

Yeni Koronavirüs  Hastalığı Nasıl Bulaşmaktadır?

Tüm solunum virusları gibi, coronavirusun da temel olarak hasta kişinin öksürmesi, hapşırması ya da burnunu temizlemesi sırasında saçılan parçacıklarların solunması ile bulaştığı bilinmektedir. Ayrıca, hasta bir kişinin temas ettiği yüzeylere (kapı kolu vb) dokunma ve daha sonra dokunan el ile ağız, burun ya da göze temas yoluyla da bulaşma riski bulunmaktadır.

Belirtileri Nelerdir?

Coronavirüs enfeksiyonu diğer solunum yolu enfeksiyonlarına benzer belirtilere neden olmaktadır. Kuluçka dönemi (virusla karşılaştıktan ilk belirtilerin ortaya çıkmasına dek geçen süre) 2-14 gün arasındadır. İnsanlarda corona virüsün neden olduğu hastalık spektrumu basit soğuk algınlığından ciddi akut solunum sendromuna kadar değişkenlik gösterebiliyor. İnsan ve hayvanlarda çeşitli derecelerde solunum yolu enfeksiyonu, barsak enfeksiyonu, karaciğer hastalıkları ve nörolojik bozukluklar gibi tutulumlarla seyreden klinik tablolara neden olabilir. Erişkinlerde ve çocuklarda çoğunlukla ateş, boğaz ağrısı, öksürük, halsizlik gibi üst solunum yolu enfeksiyonu bulguları ile seyreden hastalık, çoğunlukla altta yatan bağışıklık sistemini zayıflatan hastalık veya ilaç kullanımı, diyabet, kalp- akciğer hastalığı, ileri yaş, onkolojik hastalığı olanlar  ve bunun gibi sebeplerle ek hastalığı olan kişilerde ağır seyirli olabilir. Daha ciddi vakalarda  pnömoni, ağır akut solunum yolu enfeksiyonu, böbrek yetmezliği ve hatta ölüm gelişebilir.

Virus Enfeksiyonlarından Korkmalımıyız?

İnfluenza virusu dışında, solunum yolu enfeksiyonlarına yol açan viruslara yönelik etkin bir ilaç ya da aşı yoktur.  Dolayısıyla, influenza dışında bu virus enfeksiyonlarından, genel önlemler dışında korunma olanağı, genel sağlık desteği dışında tedavi seçenekleri bulunmamaktadır. Antibiyotikler yalnızca bakteri olarak adlandırılan enfeksiyon etkenlerine karşı etkilidir, virus enfeksiyonlarında bir yararları yoktur.

Nasıl korunalım?

Vücudun bağışıklık sisteminin üst düzeyde tutulması için dengeli beslenme ve sağlıklı yaşam tarzı son derece önemlidir. Düzenli uyku, stresten uzak durmak, egzersiz yapmak, hijyen kurallarına uymak, sigara ve alkolden uzak durmak bu açıdan önemlidir. Eller sabunla en az 20 saniye düzenli olarak yıkanmalıdır. Yıkanmamış ellerle gözlere, buruna ya da ağıza dokunmaktan kaçınılmalıdır. Enfeksiyonu olan kişilerle yakın temastan kaçınılmalıdır. Hastaların mümkün olduğunca evden çıkmamaları, öksürürken ya da hapşırırken ağız ve burunlarını mümkünse  mendille kapatmalıdır. Mendil yok ise,ağız ve burunlarını kollarının iç yüzüyle örtmeleri önerilir. Hasta kişilerin maske takması da virusun yayılmasını azaltmaktadır. Coronaviruslara yönelik bir aşı ve ilaç bulunmamaktadır.

Nasıl tedavi olabilirim ?

İnfluenza virus dışındaki solunum viruslarına etkili herhangi bir ilaç bulunmamaktadır. Bu nedenle yalnızca yakınmalarını hafifletmeye yönelik ağrı kesici, ateş düşürücü gibi ilaçlar kullanılabilir. Şikayetlerinde gerileme görülmeyen ya da solunum sıkıntısı (nefes darlığı) olan kişilerin bir sağlık merkezine başvurması gereklidir.

Uzm. Dr. Kenan ÇELİK
İç Hastalıkları Uzmanı
Şişli Kolan International Hospital